معرفی پژوهش
اهمیت مطالعه دقیق و علمی جنبههای متغیر و ثابت زندگی اجتماعی برای سیاستگذاران، برنامهریزان، و علمای علوم اجتماعی و ضرورت اجتناب از خطاهای محتمل در تشخیص تغییرات پایدار و مداوم از تغییرات دورهای، باعث شده تا جامعهشناسان، در کنار اقتصاددانان و علمای سیاست، روشهایی را ابداع کرده و توسعه دهند. یکی از مهمترین این روشها پژوهشهای طولی (longitudinal study research) است. به وسیله این طرحهای پژوهشی طولی است که پرسشهای مشخص و مهمی که در تحلیل اجتماعی خرد، و یا تغییر در سطح فردی، و به تبع آن در تحلیل اجتماعی کلان، مطرح هستند پاسخ خود را مییابند.
جامعه ایران هم به عنوان بخشی از جامعه جهانی در سالها و دهههای اخیر شاهد دگرگونیهای عظیمی بوده است. این دگرگونیها هم سطوح خرد و هم سطوح کلان جامعه را دربرگرفته و توجه صاحبنظران مسائل اجتماعی و مدیران و برنامهریزان را به خود جلب کرده است. تغییرات عمیقی که در روابط و ساختارهای اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و فرهنگی، چه در سطح داخلی و چه در سطح خارجی، رخ داده است هم تا حدی ناشی از تغییراتی است که در سطوح خرد اجتماعی و فردی رخ داده و هم خود دگرگونیهای فراوانی را در سطوح فردی و اجتماعی ایجاد کرده است. شناسایی جنبههای ثبات و تغییر در سطوح خرد اجتماعی و فردی، به ویژه در باورها، نگرشها و رفتارهای گروههای مختلف اجتماعی، برای سیاستگذاران و برنامهریزان جامعه ما امری ضروری است.
موضوع سنجش نگرشها و رفتارهای دانشجویان دانشگاههای دولتی کشور از ابتدای دهه ۱۳۸۰ در دستور کار وزارت علوم، تحقیقات و فناوری قرار گرفت. موج اول این پیمایش در سال ۱۳۸۰ و موج دوم آن در سال ۱۳۹۴ انجام شد. با توجه به ضرورت اندازهگیری وضعیت نگرشها و رفتارهای دانشجویان در طول زمان، اجرای موج سوم این پیمایش در سال ۱۴۰۱ در دستور کار مؤسسه مطالعات فرهنگی و اجتماعی قرار گرفته است.
جمعیت مورد مطالعه این تحقیق دانشجویان شاغل به تحصیل در سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۲ در مقاطع مختلف تحصیلی در دانشگاههای تحت پوشش وزارت علوم، تحقیقات و فناوری هستند.
محورهای اصلی پیمایش
نگرش دانشجویان درباره وضعیت آموزشی و مسائل دانشگاه
نگرشهای اجتماعی و فرهنگی دانشجویان
نگرشها و رفتار سیاسی دانشجویان
نگرشهای اقتصادی دانشجویان
تغییرات پرسشنامه موج سوم
در موج سوم با توجه به معیار مقایسهپذیر بودن پرسشنامهها شاهد تغییرات حداقلی هستیم. به طور کلی سه دسته تغییر در این موج پیمایش پیشبینی شدهاند:
الف- سوالاتی که دلیل تحولات تکنولوژیکی و اجتماعی برای سال ۱۴۰۱-۱۴۰۲ ضرورتی ندارند.
ب- سوالاتی که در برخی گزینهها نیاز به تکمیل و تغییرات جزیی داشتند
ج- سوالات و محورهایی که به دلیل ضرورتهای جاری به پرسشنامه افزوده شدهاند.
محورهای جدید
نگرش دانشجویان درباره عملکرد نظام سیاسی در مواجهه با تحولات جدید ملی و بینالمللی
مصرف رسانههای اجتماعی
تمایل به فرزندآوری
میل به مهاجرت
نگرشهای زیستمحیطی