نام طرح: نگرشها، رفتار و آگاهیهای دانشجویان دانشگاههای دولتی تحت پوشش وزارت علوم |
تاریخ انجام پژوهش: ۱۳۸۲ |
روش تحقیق: پیمایش |
جامعه آماری: دانشجویان دانشگاههای دولتی کشور |
تعداد نمونه: ۱۵۲۲ |
محقق: سیدحسین سراج زاده ـ فاطمه جواهری |
مهمترین موضوعات اقتصادی رایج در جامعه بر محور مسائلی مانند نگرش به عدالت اقتصادی، مالکیت دولتی، سرمایهگذاری خارجی، حذف یارانه، فقر عمومی و اولویت توسعه اقتصادی بر سیاسی در قالب عبارتهایی که در جدول زیر آمده، بررسی شده است.
مقایسه میانگینها نشان میدهد که از بین گزارههای مورد بررسی، ابتدا “ ضرورت مدیریت دولت بر اقتصاد جامعه” سپس “ ضرورت تلاش برای رفع نابرابری” و در نهایت ” تأکید بر فقر عمومی” دارای بالاترین میانگین و بیشترین توافق نظر هستند.
عدالت اقتصادی: از بین ۱۱ عبارت مورد بررسی بیشترین (حدود ۹۸درصد) موافقت نسبت به ضرورت تلاش جهت رفع نابرابری اقتصادی ابراز شده است. درواقع اکثریت قریب به اتفاق دانشجویان معتقدند در حال حاضر تبعیض اقتصادی وجود دارد و خواهان رفع آن هستند. میزان موافقت با گزاره دوم که به اولویت رشد اقتصادی در برابر کاهش نابرابری اشاره دارد، به ۵۲درصد میرسد. مقایسه دو گزاره مربوطه بیانگر گرایشهای مساواتطلبانه دانشجویان است.
مالکیت و کنترل دولت: ۷۶ درصد از پاسخگویان موافق نقش مدیریتی دولت در اقتصاد جامعه هستند اما فقط ۳۱درصد از پاسخگویان با مالکیت دولت موافق هستند. به عبارت دیگر دانشجویان معتقدند که دولت باید بیشتر به ایفاء نقش نظارتی و حمایتی بپردازد و بهطور مستقیم عهده دار انجام امور اقتصادی نباشد.
سرمایهگذاری خارجی: ۸۲درصد از افراد موافق سرمایهگذاری خارجی در ایران هستند و فقط ۱۴درصد از آنها سرمایهگذاری خارجی را موجب وابستگی میدانند.
فقر عمومی:۸۸ درصد از پاسخگویان با گزاره ۸ که به عمومیت فقر مطلق یعنی ناتوانی مردم در تأمین نیازهای اولیه شان اشاره دارد، موافق هستند. گزاره ۹ به فقر نسبی دلالت دارد و عدم تطابق نیازهای مردم با معیارهای زندگی مدرن را علت اصلی مشکلات آنها معرفی میکند. میزان موافقت با این عبارت به مراتب کمنتر است و به ۱۶درصد میرسد. به عبارت دیگر پاسخگویان معتقدند درحال حاضر اعضاء جامعه بیشتر از مشکل فقر مطلق ـ و نه فقر نسبی که حاصل مقایسه وضعیت خود با دیگران است ـ رنج میبرند.
اولویت توسعه سیاسی و اقتصادی: توزیع آراء پاسخگویان درمورد ترجیح توسعه سیاسی و اقتصادی دربردارنده نکته قابل تأملی است. میزان موافقت با عبارت اول (گزاره۱۰) که بر برتری توسعه سیاسی دلالت دارد، ۵۴درصد است و میزان موافقت با عبارت دوم (گزاره۱۱) که بر برتری توسعه اقتصادی اشاره دارد، هم ۵۹درصد است. میانگین جمله اول (۳٫۷) و جمله دوم (۳٫۶) نیز مشابه یکدیگر است. بنابراین در مجموع به نظر میرسد دانشجویان در مقایسه میان توسعه اقتصادی و توسعه سیاسی هیچکدام را ارجح نمیدانند. این یافته میتواند به معنای اعتقاد به ضرورت حرکت هماهنگ وهمگام درجهت توسعه اقتصادی و سیاسی باشد.
نگرش دانشجویان نسبت به موضوعات جاری اقتصادی (تعدادپاسخگو=۱۵۲۲)
گویهها | درصد معتبر% | تعداد معتبر | میانگین
(۵-۱) |
||||
کاملاً
موافق |
موافق | بینابین | مخالف | کاملاً مخالف | |||
عدالت اقتصادی | |||||||
۱. باید درجهت رفع نابرابری اقتصادی بیش از این بکوشیم. |
۷۵٫۰ |
۲۲٫۷ |
۱٫۹ |
۰٫۰۲ |
۰٫۰۱ |
۱۳۹۴ |
۴٫۷ |
۲. تلاش برای رشد اقتصادی از تلاش برای کاهش نابرابری مهمتر است. |
۲۱٫۸ |
۳۰٫۰ |
۳۰٫۰ |
۱۴٫۸ |
۳٫۳ |
۱۳۵۵ |
۳٫۵ |
مالکیت و کنترل دولت | |||||||
۳. دولت باید نقش بزرگتری در مدیریت اقتصاد داشته باشد. |
۴۹٫۹ |
۲۶٫۲ |
۱۲٫۱ |
۹٫۵ |
۲٫۳ |
۱۳۸۳ |
۴٫۸ |
۴. مالکیت دولتی باید گسترش یابد. | ۱۳٫۴ | ۱۷٫۲ | ۳۲٫۱ | ۲۸٫۰ | ۹٫۳ | ۱۳۵۶ | ۲٫۹ |
سرمایهگذاری خارجی | |||||||
۵. گسترش سرمایهگذاری خارجی باعث رونق صنعت میشود وباید افزایش یابد. | ۴۴٫۵ | ۳۷٫۵ | ۱۳٫۸ | ۳٫۴ | ۰٫۰۸ | ۱۳۵۵ | ۴٫۲ |
۶. گسترش سرمایهگذاری خارجی باعث وابستگی است و باید محدود شود. | ۴٫۴ | ۹٫۹ | ۲۴٫۷ | ۴۳٫۷ | ۱۷٫۴ | ۱۳۶۰ | ۲٫۴ |
حذف یارانه | |||||||
۷.برای رونق اقتصادی بایدیارانه حذف شود. | ۸٫۴ | ۲۰٫۸ | ۳۷٫۴ | ۲۵٫۶ | ۷٫۸ | ۱۳۲۷ | ۲٫۹ |
فقر عمومی | |||||||
۸. درایران عده زیادی آنقدر فقیرند که نمیتوانند نیازهای اولیه خود را رفع کنند. | ۶۳٫۹ | ۲۴٫۴ | ۸٫۵ | ۲٫۶ | ۰٫۰۶ | ۱۳۸۹ | ۴٫۴ |
۹. مشکل مردم ایران نه رفع نیازهای اولیه بلکه رسیدن به استانداردهای زندگی جدید است. | ۳٫۳ | ۱۱٫۶ | ۲۰٫۵ | ۴۰٫۷ | ۳۲٫۹ | ۱۳۷۸ | ۲٫۳ |
اولویت توسعه اقتصادی و سیاسی | |||||||
۱۰. توسعه سیاسی درجهت حاکمیت قانون و آزادی مقدمه توسعه اقتصادی است. | ۲۱٫۴ | ۳۲٫۸ | ۳۴٫۳ | ۹٫۱ | ۲٫۴ | ۱۳۶۰ | ۳٫۶ |
۱۱. دولت باید اول به فکر توسعه اقتصادی باشد نه سیاسی. | ۳۴٫۱ | ۲۵٫۴ | ۲۶٫۸ | ۱۰٫۳ | ۴٫۴ | ۱۳۷۴ | ۳٫۷ |