نام طرح: نگرشها، رفتار و آگاهیهای دانشجویان دانشگاههای دولتی تحت پوشش وزارت علوم |
تاریخ انجام پژوهش: ۱۳۸۲ |
روش تحقیق: پیمایش |
جامعه آماری: دانشجویان دانشگاههای دولتی کشور |
تعداد نمونه: ۱۵۲۲ |
محقق: سیدحسین سراج زاده ـ فاطمه جواهری |
نگرش دانشجویان نسبت به شکاف درآمدی موجود، دیدگاه آنان درباره میزان توزیع عادلانه منابع ارزشمند را نشان میدهد. اکثریت قریب به اتفاق جمعیت این تحقیق یعنی نزدیک ۹۸ درصد از آنها معتقدند شکاف درآمد بین اقشار مختلف جامعه زیاد یا نسبتاً زیاد است. وجود عینی تفاوتهای طبقاتی و آگاهی ذهنی نسبت به آن دو پدیده تاحدی متفاوت از یکدیگرهستند. تفاوتهای طبقاتی زمانی مشکل آفرین میشوند که مردم در فرایند مقایسه خود با دیگران از نابرابریهای موجود آگاه شوند و دچار احساس محرومیت گردند. این احساس میتواند سرچشمه واکنشهای متفاوتی مانند سرخوردگی، نارضایتی، بی اعتمادی و خشونت باشد. به منظور شناسایی این جنبه از دیدگاه پاسخگویان ازآنان سؤال شد: “ مردم در حال حاضر تا چه حد از تفاوتهای طبقاتی آگاه هستند”. نتایج این پژوهش نشان میدهد که ۸۹ درصد از پاسخگویان معتقدند مردم بطورکامل یا تا حدی از فاصله طبقاتی موجود مطلع هستند. پایگاه طبقاتی نقش تعیین کننده ای در دستیابی به منابع ارزشمند قدرت، دانش و منزلت دارد و از این طریق به سرنوشت افراد جهت میدهد. اعتقاد به تأثیر زیاد پایگاه طبقاتی دو پیامد به همراه دارد. از یک سو تحت تأثیر اعتقاد به قدرت طبقه، ممکن است افراد از توانایی خود در تعیین سرنوشت شان ارزیابی ضعیفی بعمل آورند و دچار احساس نا امیدی شوند. از سوی دیگر احتمال دارد افراد بر اساس اعتقاد به نقش مهم طبقه در تعیین جایگاه اقتصادی اجتماعی، تلاش کنند تا موضع طبقاتی خود را تغییر دهند. درمجموع ۶۴ درصد از جمعیت نمونه تحقیق بر این باورند که طبقه در دستیابی به فرصتها و منابع ارزشمند جامعه، تأثیر زیادی دارد. به منظور شناسایی دقیقتر دیدگاه افراد نسبت به ساختار طبقاتی جامعه از آنها تقاضا شد نظر خود را در مورد تأثیرکنونی طبقه درمقایسه با۱۰ سال گذشته و۱۰ سال آینده، بیان کنند. ۶۹درصد از پاسخگویان معتقدند نسبت به ۱۰ سال پیش اکنون تأثیر طبقه بیشتر شده است. نسبت مشابهی یعنی حدود ۶۶درصد از افراد پاسخ دهنده پیش بینی کرده اند که در۱۰ سال آینده نیز روند تأثیر گذاری پایگاه طبقاتی ادامه خواهد یافت.
نظرات دانشجویان در مورد وضعیت طبقات در جامعه (تعدادپاسخگو= ۱۵۲۲)
سؤالها | طبقات پاسخها | تعداد | درصد معتبر | |
با توجه به سطح درآمدها در جامعه ایران، شما شکاف بین در آمدهای بالا و پایین را چطور میدانید؟
|
نسبتاً زیاد | ۷۰۹ | ۴۹٫۵ | |
زیاد | ۶۹۳ | ۴۸٫۳ | ||
متعادل | ۱۸ | ۱٫۲ | ||
کم | ۱۰ | ۰٫۶ | ||
بسیار کم | ۴ | ۰٫۲ | ||
بدون پاسخ | ۸۸ | ـ | ||
مردم تا چه اندازه از تفاوتهای طبقاتی موجودآگاه هستند؟ | کاملاً آگاه هستند | ۶۷۴ | ۴۶٫۶ | |
تاحدی آگاه هستند | ۶۱۶ | ۴۲٫۶ | ||
چندان آگاه نیستند | ۱۴۵ | ۱۰٫۰ | ||
اصلاً آگاه نیستند | ۱۱ | ۰٫۰۸ | ||
بدون پاسخ | ۷۶ | ـ | ||
به نظر شما در جامعه ما طبقه اجتماعی یک فرد تا چه حد بر دسترسی او به فرصتهای اجتماعی اقتصادی تأثیردارد؟ | زیاد | ۹۲۰ | ۶۴٫۲ | |
متوسط | ۴۶۱ | ۳۲٫۲ | ||
کم | ۴۸ | ۳٫۴ | ||
بی اثر | ۳ | ۰٫۰۲ | ||
بدون پاسخ | ۹۰ | ـ | ||
به نظر شما تأثیرطبقه در دستیابی به فرصتهای اجتماعی و اقتصادی نسبت به ۱۰ سال گذشته چه تغییری کرده است؟ | بیشتر شده | ۸۸۳ | ۶۹٫۱ | |
کمترشده | ۲۴۲ | ۱۸٫۹ | ||
تغییری نکرده | ۱۵۲ | ۱۲٫۰ | ||
بدون پاسخ، نمیدانم | ۲۴۵ | ـ | ||
به نظر شما تأثیرطبقه در دستیابی به فرصتهای اجتماعی و اقتصادی در۱۰ سال بعد چه تغییری خواهد کرد؟ | بیشتر خواهدشد | ۷۲۸ | ۶۶٫۲ | |
کمتر خواهد شد | ۲۶۰ | ۲۳٫۶ | ||
تغییری نخواهد کرد | ۱۱۱ | ۱۰٫۲ | ||
بدون پاسخ، نمیدانم | ۴۲۳ | ـ | ||